Autyzm u dziecka – przyczyny, objawy, leczenie.

dziecko z autyzmem

Autyzm u dziecka to całościowe zaburzenie rozwojowe, pojawiające się już we wczesnym okresie jego życia. Pierwsze objawy, jakie daje to brak mowy, utrzymywania kontaktu wzrokowego i rozumienia przez dziecko poleceń. Czym dokładnie jest to zaburzenie, jakie są jego przyczyny i sposoby leczenia?

Czym jest autyzm u dziecka?

Autyzm jest to rozwojowe zaburzenie o charakterze neurologicznym. Jego objawy występują już we wczesnym dzieciństwie i utrzymują się przez całe życie człowieka. Zaburzenia związane z autyzmem są dosyć często diagnozowane i dotykają nawet jednego dziecka na 300 urodzeń w Polsce. Dziecko z autyzmem ma problemy w komunikowaniu się i relacjach społecznych. Dochodzi też do nieprawidłowości w rozwoju zabawy funkcjonalnej czy symbolicznej przed 3. rokiem życia malucha. Czym charakteryzuje się autyzm wczesnodziecięcy?

  • poważnym zaburzeniem mowy,
  • potrzebą zachowania niezmienności otoczenia,
  • unikaniem przez dziecko kontaktów z innymi ludźmi.

Rodzaje zaburzeń ze spektrum autyzmu u dziecka

W psychiatrii wykorzystuje się zasadniczo 2 klasyfikacje, a więc tą opracowaną przez Światową Organizację Zdrowia – klasyfikacja ICD i Amerykańskie Towarzystwo Psychiatryczne – klasyfikacja DSM. Obie klasyfikacje uwzględniają dosyć podobne problemy zdrowotne, ale inne są kryteria diagnostyczne i inaczej wygląda kategoryzowanie różnorodnych zaburzeń. W naszym kraju lekarze używają klasyfikacji ICD-10. W niej autyzm należy do kategorii całościowych zaburzeń rozwojów, w której wymienia się takie problemy, jak:

  • autyzm wczesnodziecięcy – pierwsze objawy występują u dziecka jeszcze przed 3 rokiem życia,
  • autyzm atypowy – objawy pojawiają się po ukończeniu 3 roku życia,
  • zespół Retta,
  • pozostałe dziecięce zaburzenia dezintegracyjne,
  • zaburzenie hiperkinetyczne wraz z upośledzeniem umysłowym oraz ruchami stereotypowymi,
  • zespół Aspergera,
  • pozostałe całościowe zaburzenia rozwojowe,
  • nieokreślone całościowe zaburzenia rozwojowe.

Jeżeli chodzi o klasyfikację DSM to nie wyróżnia ona danych rodzajów autyzmu, zamiast niego używa określenia spektrum zaburzeń. W tym przypadku liczy się nie kategoryzowanie danej formy autyzmu, a najważniejsza się intensywność występujących objawów.

Autyzm u dzieci – w jaki sposób zachowuje się dziecko z tym zaburzeniem?

Autyzm u dziecka daje szereg podobnych objawów. Maluch w wieku dwóch lat powinien już nazywać przedmioty, czynności i osoby. Rozumie też proste polecenia i zdania wypowiadane przez rodziców. Dziecko cierpiące na autyzm ma z tym problem. Nie utrzymuje kontaktu wzrokowego, ignoruje głośne dźwięki, nie odczuwa potrzeby nawiązywania kontaktu z rówieśnikami i własną rodziną. Oprócz tego, nie rozumie emocji i uczuć innych, czasem reaguje na nie w sposób odbiegający od normy.

Autyzm zaburza, takie sfery życia jak:

1. Relacje społeczne

  • chory maluch nie interesuje się innymi,
  • utrzymuje dystans nawet w stosunku do rodziny,
  • stara się unikać kontaktu wzrokowego,
  • nie jest w stanie nawiązać relacji z rówieśnikami,
  • reaguje nieprzewidzialnie w danych sytuacjach,
  • nie inicjuje rozmowy ani nie potrafi jej podtrzymać.

2. Komunikacja

  • dziecko zmagające się z autyzmem nie mówi czy też może mówić wysokim, śpiewnym głosem,
  • zawołane z imienia, nie reaguje na nie,
  • nie jest w stanie zrozumieć metafor i aluzji,
  • nie rozumie wydanych mu poleceń, jak i słów „tak”, „nie”,
  • nieprawidłowo używa fonologii i składni.

3. Stereotypowe zachowania

Autyzm u dziecka daje też inne objawy, czyli stereotypowe zachowania i ograniczoną aktywność

Stereotypowe zachowania to:

  • nietolerowanie przez dziecko zmian,
  • dziwne zachowanie w trakcie zabawy,
  • manieryzmy ruchowe (dziecko uderza głową, macha rękami, kiwa się czy kręci).

Pozostałe objawy autyzmu u dzieci

  • dziecko nie toleruje przytulania czy odwrotnie,
  • żąda jedynie konkretnych pokarmów,
  • nie toleruje pewnego materiału albo w ogóle odzieży,
  • przeszkadzają mu dane dźwięki czy znaczny hałas,
  • może mieć osłabioną zdolność odtrucia organizmu,
  • cierpieć na zaburzenia trawienia, niedobór witamin oraz minerałów czy osłabienie odporności.

Przyczyny autyzmu u dzieci

Jakie są właściwie przyczyny autyzmu u dzieci?  Przyczyny dzieli się na te:

  • genetyczne– z tym zaburzeniem wiążą się pewne choroby genetyczne, jak na przykład zespół Retta, zespół Sotosa, stwardnienie guzowate, choroby metaboliczne (fenyloketonuria, homocystynuria), zespół Smitha Lemiego, zespół Opritza, zespół Frax i inne,
  • ciążowe i okołoporodowe– czynnikiem mającym wpływ na rozwój cech charakterystycznych dla autyzmu są też komplikacje w przebiegu ciąży, okołoporodowe uszkodzenia układu nerwowego (przez niedotlenienie), choroby ciężarnej przebyte w tym okresie,
  • środowiskowe– autyzm może być też spowodowany przez pewne czynniki środowiskowe. Do rozwoju tego zaburzenia przyczynia się spożywanie wysoko przetworzonych pokarmów, konserwantów, decyzja o późnym rodzicielstwie czy też zamieszkiwanie w silnie zanieczyszczonym regionie.

W jaki sposób leczy się dzieci z tym zaburzeniem?

Zaburzenie to diagnozowane jest przeważnie przez lekarza rodzinnego, psychiatrę czy psychologa, niekiedy po konsultacji z neurologiem. Znanych jest wiele chorób, których objawy są podobne właśnie do autyzmu. Przed postawieniem prawidłowej diagnozy, okazuje się więc konieczne wykluczenie chorób dających przybliżone objawy w wieku dziecięcym. Co ważne, nie istnieje jedna metoda na potwierdzenie autyzmu. Lekarze, sięgają po wiele formularzy oceny rozwoju dziecka, korzystają też z informacji otrzymanych przez rodziców, jak i obserwują dziecko. Proces leczenia malucha składa się przede wszystkim z terapii behawioralnej, dzięki której dziecko jest w stanie lepiej sobie poradzić w trakcie stresujących dla niego sytuacji. Terapia ta pomaga mu też wypracować bezpieczne techniki, które obniżą poziom emocji. Za jej pomocą można znacząco zmniejszyć liczbę zachowań impulsywnych. W przypadku maluchów, mających trudności z mową, niezbędna okazuje się też terapia logopedyczna. Dzięki niej można poprawić zdolności językowe dziecka. Przydatna jest też terapia rodzinna, gdyż wspiera rodziców w lepszym zrozumieniu potrzeb dziecka i jego problemów.

autyzm u dziecka - terapia

Dziecko z autyzmem może żyć w szczęściu, jednak niezbędne okazuje się dla niego wsparcie rodziców i najbliższych. Odpowiednia terapia i praca z maluchem przynosi zazwyczaj spodziewane efekty.